Dyra i Afrika

 I Afrika er det mange dyr. Då eg var ein snartur i Europa i september fekk eg mange spørsmål om det. Er det farleg å gå aleine ute? Kan det komme store rovdyr å ete deg? Kva med giftige slangar og andre skumle ting? Går her elefantar i gatene? Ok, kanskje ikkje det siste, men litt i den gata var det. Og det forstår eg godt, det er vanskeleg å få noko anna inntrykk når det du får vite om Afrika i Norge anten er fattigdom og uro på Dagsrevyen, eller naturprogram som viser alle dei eksotiske og rare dyra her som vi ikkje har heime.

Som eg nemnte i posten ”Safari”, er det ikkje heilt sånn her. No har eg vore her i ni månader, og har sett mange dyr. Vel å merke når det gjeld talet på dei, ikkje ulike artar. Utanom ein fantastisk safari i South Luangwa, der vi såg alle dei spennande og flotte dyra vi kjenner frå tv, har eg ikkje sett nokre dyr som du berre finn i Afrika (vel å merke om du ekskluderer insekt, der er det mykje rart å ta av!). Det mest eksotiske er bavianar og vervet-apar (ikkje veldig eksotisk altså), og ein slange.

Det eg derimot ser enormt mykje av, er to artar: høner og geiter. Overalt er det høner, kyllingar og hanar, sistnemnte som gjerne insisterar på at no må det no vere morgon snart, klokka halv tre på natta. Hønemor med småungar spring rundt overalt med kyllingane sine og lærer dei kor det er mat å finne, gjerne i bosshaugar eller inne i hagen hos dei tre hundane mine – som gjerne fører til ein brå slutt på læringskurva. Når du går rundt i Nkhotakota spring det stadig høner mellom beina på deg, og lyden av rasling i tørt lauv har eg lært betyr høne på matjakt. Nokre gongar kjem dei inn i hus og inn på kontoret, både av eigen maskin og i nevane på folk som vil selje dei. Sjølvsagt levande.

For det er nemlig alltid nokon som eig hønene. Korleis dei held styr på kven som eig kva, er for meg ei gåte. Men dei har visst ein slags oversikt. Og ofte vil folk tene pengar på å selje hønene. Når du køyrer bil kjem du deg heller ikkje unna. Då står folk i vegkanten og viftar med høner som flaksar, i forsøk på å selje til forbipasserande sjåførar. Folk med fleire høner knyt dei gjerne fast i sykkelstyret for å frakte dei til kundane, ca tjue levande høner på eitt sykkelstyre er eit heilt vanleg syn. Hønene bidreg også til at bilturen gjerne kan fortone seg som eit banalt dataspel, der dei skvett ut i vegen rett framfor bilen, og spring hit og dit, flaksande, som – nettopp – høns.

I vegen likar også geitene å ferdast. Geitene likar å ferdast akkurat der dei vil. Som ungdomsgjengar i LA ruslar dei rundt i grupper, og ignorerer glatt alle forsøk på å stenge dei ute med gjerder og liknande. Når ei geit har funne vegen inn til eit interessant matfat, brekar dei høgt, for å tilkalle seg resten av gjengen. Alle forsøk på å jage dei vekk blir møtt med tomme blikk og ignorering, mens dei held fram med tygginga. Eg har aldri sett ei tynn geit i Malawi. Det seier litt, for både hundar, kyr og mange folk ser openbert ut som dei ikkje får nok mat. Det får dei ofte ikkje heller. Geitene, derimot, finn seg alltid nok mat. Gjerne i åkrane der folk prøver å dyrke mat til seg og familien, eller få nok til å selje sånn at dei kan tene ein liten slant. Og dei går over vegen når du kjem køyrande. Sakte, medan bilen nærmar seg, lurer dei på om du ikkje har tenkt å stoppe snart. Eller dei kjem, som hønene, byksande ut rett framfor bilen. Eigentleg er det eit under at vi ikkje har treft noko levande med ein av bilane vår enno.

Trøysta i møtet med geitene er at det likevel er folka som ler sist og best (trur eg). Dei fleste geitene endar livet i møtet med ei øks, etter eit høveleg opphald på bagasjebrettet til ein sykkel. Deretter blir dei servert i heimar og restaurantar, under namnet ”beef”. Det same gjeld hønene: eg har aldri ete så mykje egg og kylling (høne?) som eg har gjort desse månadane. Når eg kjem at til Norge blir det biff. Av ku.

Innlegg igjen!

No er det skrekkelig lenge sidan eg har blogga. Det er litt dumt, fordi det kan hende de som les bloggen min har blitt leie av å vente, og kanskje gitt opp. I alle fall blitt litt irriterte etter å ha sjekka ørten gongar, og det framleis ikkje er noko nytt å lese. Sorry! De veit korleis det er: i juni var ting litt tunge og vanskelege på jobb og generelt, og blogging er ofte eit overskotsprosjekt. Så fekk eg besøk og var på ferie nesten heile juli, og storkosa meg. Tilbake på jobb etter å ha sett familien på eit fly – utan meg – var det litt tungt igjen ei vekes tid, og så var det plutselig mykje å gjere. Når eg endelig tenkte at ”no må eg blogge litt igjen!”, var det gått så lang tid at eg ikkje heilt visste kor eg skulle starte, og så drog eg ein tur til Europa i bryllaup og anna stas. Og sånn går no dagane.

No er vi i slutten av oktober, eg har reist både hit og dit sidan sist, hatt mykje besøk, vore heime i Florø og Bergen ein snartur (!), fått gjort litt meir på jobb, flytta inn i nytt hus og fått to nye hundar. Eg har mista trua på at det går an å drive utviklingsarbeid som faktisk bidrar positivt, og fått den (delvis) tilbake. I hovudstaden har president Joyce Banda sparka heile regjeringa på grunn av avdekking av omfattande korrupsjon i eit forsøk på å blidgjere donorar, for ei veke etter å innsette ny regjering med stort sett dei same medlemmane. Førre helg var vi i bryllaup i Blantyre, der brudeparet fekk kasta pengar på seg i tre timar medan det vart spilt musikk på full guffe frå ein øydelagt høgtalar, og det var det. Neida, det var eigentleg veldig hyggelig. Eg har blitt husmor og lagar eigen yoghurt, bakar brød og lagar både lunsj og middag nesten kvar dag. Riktignok gjer eg framleis ikkje noko anna husarbeid eller vaskar opp, det med hushjelp kan det bli vanskeleg å venne seg av med til neste år.

Planen var no å laste opp ein del bilete frå det som har skjedd sidan sist, sånn at de kan få sjå litt meir av kva eg har vore med på. Men internett har bestemt seg for å bruke fem minutt på å laste inn framsida på ei nettavis i dag, så eg tør ikkje ein gong å prøve å starte å laste dei opp. Eg lovar å gjere det snart!